Van flipflops naar termijnprijzen: terug in het ritme van de energiemarkt

Na een heerlijke vakantie in een land waar het straatbeeld me soms aan werk deed denken, zit ik weer terug achter mijn scherm. Tijdens mijn verlof heb ik weinig (energie)nieuws geconsumeerd. Zoals dat hoort, al lukt dat niet altijd.

Energiemarkten hebben een soort “hartritme” waar ik als analist vinger aan de pols probeer te houden. Het is tijd om dat ritme weer op te pakken, dus ik neem jullie graag mee in mijn opstartproces.  

Termijnprijzen: een vlakke zomer

Allereerst een blik op de grafieken. De termijnprijzen voor elektriciteit en aardgas zijn gedurende mijn afwezigheid niet “overleden” maar lijken op een praktisch vlakke lijn op een hartmonitor. De jaarprijzen voor 2026 van elektriciteit en aardgas zijn nauwelijks veranderd en staan op mijn eerste werkdag slechts 0,14 en 0,80 €/MWh lager ten opzichte van de laatste handelsdag voor vertrek. Dat is wel een anders geweest. Ik kan me nog goed een zomervakantie (2022) herinneren waarin de marktprijzen met tientallen €/MWh per dag stegen.    

Het uitblijven van grote prijsfluctuaties en het zeer vlakke prijsverloop wijst op een stabiele marktbalans. De afgelopen maanden zagen wij al weinig dalingspotentieel. Met name de gasprijzen moeten op een niveau staan waarop de Europese markt voldoende LNG aantrekt. Zakt de prijs te ver, dan varen de LNG-tankers naar andere continenten. 

Dat is iets wat Europa zich nog altijd niet kan permitteren. Alhoewel het vullen van de gasbergingen gestaag doorloopt, lopen we nog altijd 5% achter op het meerjarige gemiddelde (2017-2024) en ruim 10% achter op vorig jaar.

De elektriciteitsmast op mijn vakantiebestemming

Hitte op de spotmarkt

De lange termijnprijzen bewogen nauwelijks tijdens mijn vakantie, maar de prijsontwikkelingen op de korte termijn sprongen wel in het oog. De maandgemiddelde EPEX-prijs lag tijdens de piekuren in juli bijna twee keer zo hoog als in juni. Het bleek dat het niet alleen warm was op mijn vakantiebestemming, maar ook in Europa. Temperaturen op het continent schommelden begin juli tussen de 35 en 45 graden, dus alle airco's en ventilatoren gingen aan. Dit uitte zich in een forse stijging van de elektriciteitsvraag van meer dan 10%, waardoor de spotprijzen stuwden.  

Hittegolven gaan doorgaans niet gepaard met veel wind. De zon schijnt weliswaar volop, maar rond zonsondergang valt de productie van zonne-energie abrupt weg. En dat is nou precies het moment dat de vraag naar verkoeling piekt. In een paar uur ga je van een ruime aanbodsituatie met vaak zelfs overschotten, naar tekorten waardoor fossiele centrales massaal moeten worden opgestart. Minder elektriciteitsproductie uit water- en kernkracht droeg daarnaast ook bij aan de hogere spotprijzen.

Flexibiliteit wordt belangrijker

Naarmate de penetratie van hernieuwbare elektriciteitsproductie verder toeneemt, zullen extremere weersinvloeden zoals zon, wind, droogte en koeling, een steeds grotere uitdaging vormen. Niet alleen flexibilisering van vraag en aanbod, maar ook opslag van energie worden steeds belangrijker om de delicate balans van de elektriciteitsvoorziening te blijven waarborgen.

Kortom: de zee lijkt vrij kalm wanneer ik mijn blik in de verte richt. Dichterbij zijn de golven echter onstuimiger. Je merkt het vast al aan deze metafoor, ik wil zo lang mogelijk het vakantiegevoel vasthouden. Toch vermoed ik dat ik in een paar dagen het hartritme van de energiemarkt weer haarfijn aanvoel.

Chris Guth is marktanalist bij de Market Desk van ENGIE. Maandelijks schrijft hij in zijn blog over trends en ontwikkelingen in de energiemarkt.