Je bent hier
  1. Thuis
  2. Over ons
  3. Kennisbank
  4. Blogs
  5. Winter is coming: is er …
Blog

Winter is coming: is er genoeg gas om niet in de kou te zitten?

’s Werelds warmste zomer ooit is nog maar net achter de rug, maar toch moeten we al vooruit kijken naar de winter. In 2022 was het ontzettend spannend of de gasbergingen op tijd gevuld zouden worden en introduceerden Europese overheden maatregelen zodat marktpartijen koste wat kost LNG in gingen kopen om die klus te klaren. Momenteel zitten de Europese gasvoorraden voller dan ooit voor deze tijd van het jaar. Maar dat betekent nog niet dat we met een gerust hart de winter in gaan.

In 2023 zijn de gasbuffers een stuk gemakkelijker gevuld dan het voorgaande jaar. Het marktprijssignaal was als vanouds, waardoor de vulling van de bergingen spoedig is verlopen en enorme prijsschokken achterwege bleven. Dit kwam vooral door een sterk gereduceerde gasvraag. Vraagreductie komt met name uit de industrie, waar productielijnen zijn afgeschaald of een overstap is gedaan naar alternatieve brandstoffen; en de bebouwde omgeving, waar veel op verwarming is bespaard door isolatie en warmtepompen (en helaas ook door energiearmoede). Ook heeft de bijzonder milde start van de winter de gasvraag verder omlaag geholpen, waardoor de gasbergingen dit voorjaar nog voor ruim 55% vol zaten. De uitdaging om de buffers bij te vullen was daardoor vele malen makkelijker dan in 2022.

Nog geen sprake van rust

We moeten deze relatieve rust echter niet beschouwen als het ‘nieuwe normaal ‘. We hebben namelijk nog steeds te maken met een uiterst fragiele marktbalans, die ons zo weer in crisismodus kan brengen.

Europa is tot nu toe goed in staat geweest om de weggevallen Russische toevoer te vervangen met LNG-leveringen. Maar het kan verkeren. Zo kunnen Stakingen bij Australische productielocaties en een aantrekkende gasvraag uit China tot forse concurrentie voor LNG zorgen.

Bovendien is het nog maar de vraag hoe de industriële en residentiële gasvraag zich zal ontwikkelen. Is het gevoel van urgentie nog zo groot om te besparen? Of is het crisisgevoel dankzij het prijsplafond alweer weggeëbd bij consumenten? De industriële gasvraag ligt momenteel grofweg 20% onder normale verbruikniveaus, eind 2022 was dat zelfs nog 30% lager. De marktprijzen liggen immers aanzienlijk lager ten opzichte van vorig jaar. Een koudegolf kan dan een flinke wissel trekken op de gasbergingen.

Image

Alle ogen gericht op het weerbericht

Met volle gasbergingen alleen komen we de winter niet door. Het opgeslagen gasvolume (grofweg 100 BCM) is goed voor slechts 25% van de Europese gasvraag. We zijn dus hoe dan ook voor een groot deel afhankelijk van acute gastoevoer. Het weerbericht zal vanaf dit najaar dus een zeer belangrijke factor worden voor de prijsbepalingen, niet alleen voor de komende winter, maar ook voor het volgende jaar.

Een strenge winter kan de gasvraag al snel met tientallen miljarden m3 doen stijgen, waardoor de gasbuffers in no time leeglopen. En wanneer na een strengere winter de buffers in de lente van 2024 nog maar voor 25% vol zitten, moet er de komende zomer voor circa 30 miljard m3 extra gas worden ingekocht. Dat zorgt an sich al voor een stevige opwaartse prijsdruk, maar het wordt helemaal lastig als de industriële en Chinese gasvraag eveneens klimmen.

Image
Image

Een aanvullende uitdaging

Als de gasbuffers nagenoeg vol zitten, wat moeten we dan met leveringen tussen nu en de winter? We weten van ellende niet meer waar we het gas moeten stallen. Toch zijn extra voorraden wenselijk, gezien de fragiele marktsituatie. Anders kelderen de leveringsprijzen op korte termijn, maar lopen we het risico dat we in de winter diep in de portemonnee moeten tasten.

Extra opslagcapaciteit is echter niet zomaar bij te bouwen. Europese marktpartijen zetten soms LNG-tankers in als drijvende gasopslagen, zoals we vorig jaar zagen. Sommige handelaren beginnen zelfs aardgas op te slaan in Oekraïense gasbergingen, hoewel die strategie de nodige risico's met zich meebrengt. De komende jaren blijft de balans op de gasmarkt waarschijnlijk nog redelijk gespannen. Pas tegen 2026-27 zullen extra LNG-exportfaciliteiten voor significante groei van het gasaanbod zorgen. Tot die tijd moeten we concurreren met de rest van de wereld om een beperkt aantal leveringen. Laten we daarom hopen dat de aankomende winters zacht blijven!