Ongekende prijsval CO2-rechten - een vreemde eend in de bijt

De Russische invasie van Oekraïne heeft de wereldwijde grondstofmarkten opgeschud. Rusland is één van de grootste exporteurs van olie, kolen en aardgas, waardoor de marktprijzen onlangs nieuwe hoogterecords hebben bereikt. Ook de prijzen van andere grondstoffen, zoals granen en nikkel, gingen door het dak.

Eén marktprijs zagen we de afgelopen maand daarentegen kelderen: In 10 handelsdagen daalde de prijs van CO2-emissierechten met zo’n 40%. Een opmerkelijke gebeurtenis, zeker gezien het sterke opwaartse momentum van de afgelopen 15 maanden.

De heftigste prijsdaling deed zich voor op 28 februari met een daling van 13 €/ton (ofwel 15% van de marktprijs) - terwijl de overige energienoteringen juist met gigantische sprongen omhoog gingen. Vanwaar deze ontkoppeling van de energiemarkt?

De vrije val verklaard

Vóór de invasie van Oekraïne flirtte de CO2-prijs nog met de 100 €/ton en het leek een kwestie van tijd dat die grens zou worden doorbroken. De aanhoudend hoge gasprijzen zorgen er immers voor dat kolencentrales eerder ingezet worden voor elektriciteitsproductie, waardoor de vraag naar emissierechten stijgt.

Toch daalde de CO2-prijs de afgelopen maand. Om dit te kunnen verklaren, moeten we eerst terugblikken naar 2021. De sterke stijgingen waren destijds het gevolg van een combinatie van politiek ingrijpen, marktwerking en speculatie. Door de bekendmaking van aangescherpte emissiedoelstellingen werd de markt een steeds krapper wordend aanbod aan emissierechten voorgespiegeld.

Dit leidde ertoe dat destijds meer rechten werden opgekocht. Ook zorgden zoals gezegd de hoge gasprijzen tot meer vraag naar emissierechten in de loop van 2021. Een derde factor was de toenemende activiteit van speculanten, zoals hedge- en beleggingsfondsen, voor wie emissierechten een lucratieve investeringsmogelijkheid vormden.

Maar het vooruitzicht van tegenwind voor de vraag naar emissierechten, zorgde recent voor twijfel rond het verdere opwaartse potentieel. In verschillende branches zoals de industrie, grootverbruikers van emissierechten, wordt de productie afgeschaald of zelfs stopgezet - een gevolg van hoge elektriciteits- en grondstofprijzen.

Tegelijkertijd trokken speculanten zich terug uit de markt. De invasie van Oekraïne en de economische gevolgen stelden hen ineens bloot aan onaangename financiële risico’s. Ook wordt vermoed dat entiteiten met Russische roots hun posities snel van de hand deden uit angst toegang tot deze tegoeden te verliezen vanwege de aanstaande Europese sancties.

Het verwachte prijsverloop van emissierechten

We leven nog steeds in uiterst onzekere tijden. De schaal van de huidige energie- en economische crisis moet nog duidelijk worden. De inflatie blijft naar verwachting hoog in 2022, zo ook de energie- en grondstoffenprijzen. Veel hangt af van het verloop van de oorlog in Oekraïne en dat werkt volatiliteit in de hand.

De CO2-prijs heeft zich onlangs hersteld tot de 80 €/ton, waarmee ruim de helft van de prijsimplosie sinds de invasie van Oekraïne is hersteld. We verwachten niet dat de CO2-prijzen structureel onder dit niveau kunnen zakken, mits verdere geopolitieke en economische “aardbevingen” uitblijven. Denk bijvoorbeeld aan verdere verstoring van industriële supply chains door schaarste aan grondstoffen, of zelfs vertragingen in de aanscherping van emissiedoelstellingen.

We blijven de veranderingen uiteraard op de voet volgen. Wil je altijd op de hoogte zijn? Download dan de ENGIE Market Prices app voor onder andere de actuele CO2-prijzen en updates.

Wil je meer weten over de werking van het emissiehandelssysteem? Luister dan naar de Energeia Carbon Podcast, waar de wereld van emissierechten wordt ontleed. Iedere aflevering zal ik daar ook als marktanalist de recente prijsontwikkelingen duiden. Je kunt je voor deze podcast abonneren bij Spotify of Apple.